Μικρό ημερολόγιο συνόρων - Γκαζμέντ Μ. Καπλάνι

Το σύνδρομο των συνόρων είναι ένα είδος "αρρώστιας", που δεν υπάρχει καν στον κατάλογο των αναγνωρισμένων ψυχικών διαταραχών. Το μυθιστόρημα αυτό μιλά ακριβώς για την αρρώστια αυτή. Με δυο διαφορετικές αφηγηματικές φωνές, μιλά για τα σύνορα του ολοκληρωτισμού, της φυγής, της ενοχής, του έρωτα, της ελπίδας, της συνύπαρξης, της άδειας παραμονής, της μετανάστευσης. Στο "Μικρό Ημερολόγιο Συνόρων" δε συμβαίνει τίποτα το ιδιαίτερο - και ταυτόχρονα συμβαίνουν τα πάντα. Ο πρωταγωνιστής αφηγείται την πρώτη επαφή με μια ξένη χώρα (την Ελλάδα) μιας παρέας Αλβανών μεταναστών που μετά την κατάρρευση του ολοκληρωτικού καθεστώτος του Ε. Χότζα περνούν με τα πόδια τα ελληνοαλβανικά σύνορα στις αρχές του ’90. Είναι μια αφήγηση όπου το δράμα και η τραγωδία συνυπάρχουν με το μαύρο χιούμορ και τη λυτρωτική αυτοειρωνεία. Από τότε που εκδόθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα το 2006, το "Μικρό Ημερολόγιο Συνόρων" έχει γίνει λογοτεχνικό σημείο αναφοράς για κάποια από τα πιο καυτά θέματα των ημερών, τα σύνορα και τη μετανάστευση. Ένα από τα πιο επίκαιρα βιβλία της εποχής μας.

Πέρασα τα σύνορα μιας ξένης χώρας, της Ελλάδας, στις 15-10-1991. Ήταν η πρώτη φορά που έβλεπα τα σύνορα μιας άλλης χώρας και η πρώτη φορά επίσης που έβλεπα τα σύνορα της πατρίδας μου: τα έσχατα όρια ενός κόσμου που ίσως μας είχε πετάξει έξω από το χρόνο, έξω από τον κόσμο. Στην επιχείρηση φυγής νόμιζα πως θα ήμουν μόνος, βρέθηκα όμως να βαδίζω με ένα καραβάνι ανθρώπων... ... Στο συνοριακό φυλάκιο, από την αλβανική πλευρά, μας περίμεναν τέσσερις στρατιώτες με Καλάσνικοφ και ο αξιωματικός, ο οποίος μας κοιτούσε με ένα βλέμμα που φανέρωνε κάτι ανάμεσα σε περιφρόνηση και θυμό. Ο αξιωματικός: "Πού πάτε;" Μια φωνή: "Να φύγουμε...." Ο αξιωματικός: "Ποιος μίλησε;" (Σιωπή) Ο αξιωματικός: "Έχετε διαβατήρια;" Μια φωνή: "Μας δώσατε εσείς διαβατήρια;" Ο αξιωματικός: "Ποιος μίλησε;" (Σιωπή) Ο αξιωματικός: "Ξέρετε ότι μπορεί να περάσετε χειρότερα εκεί που θα πάτε;" Μια φωνή: "Ας φύγουμε και ας περάσουμε..." Ο αξιωματικός: "Εντάξει τότε, όποιος θέλει μπορεί να περάσει..."

Ο Γκαζμέντ Καπλάνι γεννήθηκε το 1967 στην πόλη Λούσνια της Αλβανίας. Τον Ιανουάριο του 1991 πέρασε τα σύνορα με την Ελλάδα περπατώντας μαζί με ένα καραβάνι ανθρώπων. Στην Ελλάδα έκανε όλα τα είδη των δουλειών που κάνει ο κάθε μετανάστης για να επιβιώσει: οικοδόμος, λαντζιέρης, περιπτεράς. Ταυτόχρονα, φοίτησε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και είναι διδάκτορας Ιστορίας και Πολιτικής Επιστήμης στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Από το 2001 είναι τακτικός αρθρογράφος της εφημερίδας "Τα Νέα", όπου διατηρεί εβδομαδιαία στήλη. Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί μέχρι τώρα, στα αγγλικά, τα πολωνικά, τα δανέζικα και τα γαλλικά. Δουλεύει πολύ και ταξιδεύει συχνά. Επί του παρόντος ζει στη Βοστόνη, έπειτα από υποτροφία που του απονεμήθηκε από το Radcliffe Institute for Advances Study του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ.